ΜΟΙΡΟΛΌΓΑ - ΜΥΡΟΛΟΓΙΑ - ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΡΔΙΑΣ - ΠΟΝΟΥ - ΖΩΗΣ

Μοιρολόγια - Μυρολόγια ( μοιρολόγια )

Μυρολόι = θρήνος

Μοιρολόι = η ανάλυση του πεπρωμένου, της μοίρας, της τύχης

Μυρολογώ = θρηνώ

Μοιρολογώ = λέω τη μοίρα

Όπως φαίνεται, άλλο το μυρολόι κι άλλο το μοιρολόι.

Εχει επικρατήσει όμως (κακώς) με το «μοιρολόι» να εννοούμε το θρήνο, τα θρηνητικά τραγούδια κυρίως είτε αυτά αναφέρονται στο θάνατο είτε στην αγάπη είτε στα βάσανα της ζωής.
Με καταβολές πολύ παλιές και με τις πρώτες αναφορές στον Ομηρο, στο θρήνο για το χαμό του Πάτροκλου και το θάνατο του Εκτορα.
Κάθε περιοχή σχεδόν της ελλάδας έχει και τη δική του παράδοση στα αντίστοιχα τραγούδια.
Από τους μικρασιάτικους αμανέδες, τα ποντιακά μυρολόγια, τα ηπειρώτικα, τα κρητικά - ριζίτικα, τα μανιάτικα ...

Τα πιο εντυπωσιακά ίσως και πιο γνωστά, τα ηπειρώτικα και τα μανιάτικα, έχουν να κάνουν με τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά και τα κοινωνικά στοιχεία των κατοίκων των περιοχών αυτών.
Ηπειρος και Μάνη, περιοχές πολύ φτωχές, ορεινές, με συνθήκες ζωής πολύ δύσκολες.
Όμως και κάτοικοι που κρατάνε τις παραδόσεις πεισματικά.
Η ξενητιά, οι κακουχίες, ο καθημερινός αγώνας για επιβίωση, η υπερηφάνεια, η τιμή είναι μερικά κοινά χαρακτηριστικά.
Ετσι, τα περισσότερα μυρολόγια στις περιοχές αυτές αναφέρονται στην ξενητιά και στο θάνατο, κυρίως κάποιου νέου ή νέας, συνεπώς «άδικο» χαμό.

Τα ριζίτικα, από τις περιοχές στους πρόποδες - ρίζες των βουνών κυρίως των Χανίων και του Ρεθύμνου, αναφέρονται κυρίως σε χαμένες αγάπες, σε βάσανα της ζωής και φυσικά στο θάνατο.
Τα ποντιακά, κυρίως στις χαμένες πατρίδες, την προσφυγιά και τις κακουχίες από αλλεπάλληλους δυνάστες.
Αλλά και πιο σύγχρονα μυρολόγια έχουν γράψει τη δική τους ιστορία.
Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα από κάθε περιοχή.

ΗΠΕΙΡΟΣ

ΑΛΗΣΜΟΝΩ ΚΑΙ ΧΑΙΡΟΜΑΙ

 

Αλησμονώ και χαίρομαι θυμιούμαι και λυπούμαι

θυμήθηκα την ξενιτιά και θέλω να πηγαίνω.

Σήκω μάνα μ' και ζύμωσε καθάριο παξιμάδι

να πάρ' ο γιός στη στράτα του στης ξενιτιάς το δρόμο.

Με δάκρυ βάζει το νερό με πόνους το ζυμώνει

και με τ' αναστενάγματα βάνει φωτιά στο φούρνο.

Άργησε φούρνε να καείς κι εσύ ψωμί να γένεις

για να διαβείν η συντροφιά κι ο γιος μου να μη φύγει

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΜΑΡΙΟΛΑ

Παραδοσιακό - τραγούδι: Σάββας Σιάτρας

Σήκω, Μαριόλα μ', απ' τη γη κι από το μαύρο χώμα,

 Με τι ποδάρια η μαύρη να σ'κωθώ, χεράκια ν' ακουμπήσω,

Κάμε τα νύχια σου τσαπιά, τις απαλάμες φτυάρια,

Ρίξε το χώμα από μεριά, τις πέτρες 'πο την άλλη,

Κι έβγα, Μαριόλα μ', να σε ιδώ,

κι άπλωσε το χεράκι σου και πιάσε το δικό μου.

Το μνήμα μ' εχορτάριασε κι έλα να βοτανίσεις,

 Να χύσεις μαύρα δάκρυα, ίσως και μ' αναστήσεις,

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΚΑΙΓΟΜΑΙ ΚΑΙ ΣΙΓΟΛΙΩΝΩ

Παραδοσιακό - τραγούδι: Δημήτρης Υφαντής

Καίγομαι και σιγολιώνω

και για σένα μαραζώνω

αχ, τι καημός

Μίλησέ μου μίλησέ μου

δυο λογάκια χάρισέ μου

αχ, ο φτωχός

Σ' αγαπώ σ' αγαπώ

ως κανένας άλλος

στην καρδιά μου ρίζωσε

έρωτας μεγάλος

Τι να κάνω τι να κάνω

αχ ο μαύρος θα πεθάνω

αχ, τι καημός

Μίλησέ μου μίλησέ μου

δε σε φίλησα ποτέ μου

αχ, ο φτωχός

Σ' αγαπώ σ' αγαπώ

ως κανένας άλλος

στην καρδιά μου ρίζωσε

έρωτας μεγάλος

Μίλησέ μου μίλησέ μου

δε σε φίλησα ποτέ μου

αχ, τι καημός

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΜΑΝΗ

Παραδοσιακό

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΚΡΗΤΗ

ΠΑΝΤΑ ΘΛΙΜΜΕΝΗ ΧΑΡΑΥΓΗ

Στίχοι: Μιχ & Αντ. Φραγκιαδάκης - Τραγούδι: Θαν. Σκορδαλός

Πάντα θλιμμένη, πάντα θλιμμένη χαραυγή

Αμάν χαραυγή,

Πάντα θλιμμένη χαραυγή για μένα ξημερώνει

άντες αμάν για μένα ξημερώνει

Γιατί την ώρα, γιατί την ώρα που ξυπνώ

Αμάν που ξυπνώ,

Γιατί την ώρα που ξυπνώ, κάθε χαρά τελειώνει

άντες αμάν κάθε χαρά τελειώνει

Πάντα με το παρά, πάντα με το παράπονο

Αμάν παράπονο,

Πάντα με το παράπονο, τ' αχείλι μου ανοίγει

Παράπονο τ' αχείλι μου ανοίγει

Γιατί είναι, γιατί είναι η πίκρα μου πολλή,

Αμάν πολλή,

Γιατί είναι η πίκρα μου πολλή

και η χαρά μου λίγη

Πάντα με το παράπονο τ' αχείλι μου ανοίγει

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΟΣΟ ΒΑΡΟΥΝ ΤΑ ΣΙΔΕΡΑ

Παραδοσιακό (μικρασιάτικο) - Στ. Φουσταλιέρης

Τραγούδι: Μιλτ. Πασχαλίδης - Ψαραντώνης

Όσο βαρούν τα σίδερα αμάν αμάν

βαρούν τα μαύρα ρούχα

γιατί τα φόρεσα κι εγώ κόσμε ψεύτη

για μια αγάπη που 'χα

Αμάν είχα και υστερήθηκα το μωρό μου

θυμούμαι και εστενάζω

άνοιξε γης μέσα να μπω κόσμε ψεύτη

κόσμο να μην κοιτάζω

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

-

ΠΟΝΤΟΣ

Αλέξης Παρχαρίδης

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

 ΝΗΣΙΑ
Νάξος (τ' Απεράθου) - τραγούδι: Μαρία Αναματερού

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

ΝΕΟΤΕΡΑ

ΗΛΙΕ ΦΟΝΙΑ

από την ταινία "ο αστραπόγιαννος"

Τάσος Λειβαδίτης - Μίμης Πλέσσας

τραγούδι: Χαρούλα Λαμπράκη ( 1η εκτέλεση : Καίτη Αμπάβη)

Και πού να ρίξω το μεγάλο μου καημό

όπου θ' ανοίξει η γης, θ' ανοίξει η γης

και θα ραΐσει το βουνό

Ήλιε φονιά πως άφησες να γίνει το κακό

σκοτώσανε το σταυραετό και τον αυγερινό

κάτω στο σταυροδρόμι σκοτώσανε το νιο     

Και τα κορίτσια ρίξανε κάτω τα μαλλιά

για να πιαστείς αϊτέ, να πιαστείς αϊτέ

ν' ανέβεις απ' τη λησμονιά

Ήλιε φονιά πως άφησες να γίνει το κακό

σκοτώσανε το σταυραετό και τον αυγερινό

κάτω στο σταυροδρόμι σκοτώσανε το νιο

----------------------------------------------------------------------------------

ΜΟΙΡΟΛΟΙ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ

Τ. Λειβαδίτης - Μ. Θεοδωράκης

Μοιρολόι της βροχής

βράδυ Κυριακής,

πού πηγαίνεις μοναχός

ούτε πόρτα να μπεις,

πέτρα να σταθείς

κι όπου πας, χλωμό παιδί,

ο καημός σου στη γωνιά

σε καρτερεί.

Παλικάρι χλωμό

μες στο καπηλειό

απομείναμε οι δυο μας,

ο καημός σου βραχνάς

πάψε να πονάς

η ζωή γοργά περνά

δυο κρασιά, δυο στεναγμοί

κι έχε γεια.

Παλικάρι χλωμό

σ' ηύρανε νεκρό

στο παλιό σταυροδρόμι,

μοιρολόι η βροχή

μαύρα π' αντηχεί

στο καλό, χλωμό παιδί,

σαν τη μάγισσα

σε πήρε η Κυριακή

   ΣΗΜΕΙΩΣΗ: παρακαλούμε όποιος  τα αντιγραφει προς ενημέρωση άλλων ... δεν ειναι κακό... απλα να αναφερει τις πηγές....Το ιδιο γίνεται απο όλους ... εκτος των προσωπικών σχολιασμών, χρειάζεται αρκετό χρόνο για το χτίσιμο της σελιδας και μεγάλη ερευνα να σταθει ένα κείμενο..
ευχαριστούμε..